Hoàn cảnh sáng tác ca khúc “Nếu Đời Không Có Anh” (nhạc sĩ Hoàng Trang)

Trong sự nghiệp âm nhạc của mình, nhạc sĩ Hoàng Trang đã viết hàng trăm ca khúc, trong đó đã để lại cho khán giả nhiều ca khúc nhạc vàng bất tử: Không Bao Giờ Quên Anh, Ngỏ Hồn Qua Đêm, Kể Chuyện Trong Đêm, Ăn Năn, Tâm Sự Với Anh, Đêm Ru Điệu Nhớ, Nếu Đời Không Có Anh… Trong số này có nhiều bài hát được nhạc sĩ Hoàng Trang viết dành tặng cho người yêu, sau này là vợ của ông.

Vợ chồng nhạc sĩ Hoàng Trang

Ít người biết rằng những lời hát: “Người em bé nhỏ má Hồng yêu ơi…” trong bài hát Kể Chuyện Trong Đêm được ông khéo léo lồng tên vợ của mình là “Hồng” vào bài hát. Ngoài ra, có lần ông tâm sự về ca khúc Nếu Đời Không Có Anh, được sáng tác năm 1965 cho người yêu, lúc đó vẫn còn là một nữ sinh.

Ông kể lại:

“Tôi viết ca khúc Nếu Đời Không Có Anh vào năm 1965, lúc đó tôi cũng mới sáng tác được vài bài. Lúc đó người yêu của tôi là nữ sinh, nên mỗi tuần chúng tôi chỉ gặp nhau vào chiều thứ 7 để đi xi nê, ăn kem hoặc là dạo phố. Có một lần vào chiều thứ 7, chiếc velo solex cà tàng của tôi bị hư, tôi nhờ anh sửa xe sửa giùm. Trong lúc chờ đợi, tôi hết sức nóng ruột và lo lắng nhưng rồi cũng không biết làm sao.

Sửa xe xong, tôi đành phải làm người lỗi hẹn, và chiều thứ 7 tuần sau đó tôi đến nơi hẹn mà chúng tôi thường gặp nhau. Gặp người yêu, mặt buồn, giận hờn, trách móc và hỏi vì sao lần trước không đến để lỗi hẹn, rồi kể luôn tâm trạng từ nhà đi ra phố đến gặp nhau lần đó. Trên đường đi, người yêu tôi rất buồn và thấy tất cả không có gì hy vọng, nghĩ rằng có thể đến nơi hẹn chờ để rồi lại thất vọng và đi về như tuần trước. Tôi lấy tâm trạng của người yêu tôi, viết thành ca khúc Nếu Đời Không Có Anh. Người yêu của tôi nay cũng là vợ của tôi.”

Người yêu (và là vợ) của nhạc sĩ Hoàng Trang cũng là con gái của ông Nguyễn Tất Oanh. Ông Nguyễn Tất Anh cho đến nay vẫn còn nhiều người thích nghe nhạc thu âm trước 75 nhắc đến, khi là giám đốc của hãng dĩa Sóng Nhạc, nơi phát hành dĩa nhựa nổi tiếng nhất miền Nam thập niên 1960. Tuy vậy, nhạc sĩ Hoàng Trang lại là nhạc sĩ nghèo, nên sau khi cưới nhau, vợ chồng ông sống trong một ngôi nhà nhỏ hẹp trên đường Trần Quý Cáp (nay là Võ Văn Tần).

Ca khúc Nếu Đời Không Có Anh được hãng dĩa Việt Nam mua bản quyền và đưa cho ca sĩ Hoàng Oanh hát lần đầu tiên. Nếu so sánh với bản nhạc tờ phát hành trước năm 1975, thì gần như chỉ có phiên bản này của Hoàng Oanh là hát đúng với lời gốc. Mời các bạn nghe lại sau đây:

Click để nghe phiên bản Hoàng Oanh hát trong dĩa nhựa

Ra phố hôm nay thấy buồn lên mắt
Đường chiều man mác như gợi niềm thương
Chờ người yêu đến cùng chung ngõ hồn
Với vòng tay xanh đón mời cho đời lên ngôi thần thánh

Đôi mắt em say giữa rừng thêu nắng
Một loài hoa vỡ bên trời chiều hoang
Đường trần soi bóng còn in dáng gầy
Phiến  sầu rơi theo cuối tuần
Chôn vùi ngày tháng đam mê

Không anh đời như thiếu nhiều
Không anh mây trôi ngập ngừng
Làm sao không nhớ đến người mình yêu
Vắng xa nhau một lần mà lòng như thấy lâu rồi

Chinh chiến nên anh cuối tuần không đến
Một lần xa cách trăm vạn lần thương
Gục đầu nghe tiếng tình yêu dỗi hờn
Những chiều không anh đến tìm
Thương dài từng bước cô đơn…

Sau đó, ca khúc này được 2 ca sĩ nổi tiếng là Thanh Tuyền và Giao Linh vào đầu thập niên 1970. Tuy nhiên khi nghe lại 2 phiên bản này, có sự khác biệt nhỏ.

Đoạn cuối, thay vì hát “chinh chiến”, thì Thanh Tuyền hát là: Mưa gió nên anh cuối tuần không đến

Mời các bạn nghe lại Thanh Tuyền hát trong băng Thanh Tuyền 1 (do Thúy Nga phát hành trước 75) sau đây:

Click để nghe Thanh Tuyền hát

Xem lại tờ nhạc trước 1975 bên trên, đoạn cuối của bài hát được in đúng như lời mà Hoàng Oanh hát, đó là: “Chinh chiến nên anh cuối tuần không đến”.

Điều này được giải thích là vì vào thời điểm đó là cao trào của cuộc chiến, nhiều bài hát tình yêu thông thường khó được cấp phép phát hành, nên cho dù “mưa gió” thì đúng với hoàn cảnh sáng tác bài hát hơn, nhưng nhạc sĩ Hoàng Trang vẫn đổi lại 1 chi tiết nhỏ, nhắc về người lính để dễ được kiểm duyệt.

Sang thập niên 1970, khi vấn đề kiểm duyệt nhạc được nới lỏng hơn, nhạc sĩ Hoàng Trang đổi lại thành “mưa gió” cho phù hợp hơn với hoàn cảnh sáng tác.

Khi nghe lại một phiên bản khác nữa của Giao Linh hát trong băng nhạc Trường Hải, đoạn cuối lại được hát như sau:

Ai đã cho em nỗi buồn phong kín
Đầy trời thương nhớ mây vận màu tang
Gục đầu nghe tiếng tình yêu dỗi hờn
Những chiều không anh đến tìm
Thương dài từng bước cô đơn…

Mời bạn nghe lại phiên bản Giao Linh sau đây:

Click để nghe Giao Linh hát

Sau thành công với ca khúc Nếu Đời Không Có Anh, nhạc sĩ Hoàng Trang viết tiếp 1 ca khúc khác mang tên Nếu Đời Không Có Em, để bày tỏ nỗi niềm về cuộc đời của ông:

Em ơi đời anh ít vui buồn nhiều
Nếu biết anh nghèo em yêu anh không?

Trong tờ nhạc phát hành, nhạc sĩ Hoàng Trang viết lời đề tựa: Viết cho chúng mình đó, H. ơi (H. là tên của vợ ông). Tuy nhiên ca khúc này không được nhiều người biết đến.

Đông Kha
Nguồn: nhacvangbolero.com